poniedziałek, 26 sierpnia 2013

Czasowniki modalne w języku niderlandzkim

Modale werkwoorden - czasowniki modalne - te najczęściej używane, nakazują, zakazują, wyrażają potrzebę, chęć lub też możliwość. Dziś przedstawiam ich odmianę w czasie teraźniejszym (o.t.t. - onvoltooid tegenwoordige tijd). Czasowniki modalne występują razem z bezokolicznikiem, który w takiej sytuacji znajduje się na końcu zdania. 

moeten - musieć 

ik moet 
jij moet 
hij / zij / het / u moet 

wij moeten
jullie moeten
zij moeten 

Uwaga: zaprzeczenie niet moeten oznacza zakaz, a nie brak konieczności! 

Np.: Dat moet jij niet doen. Tego nie wolno ci robić. 

mogen - móc, lubić

ik mag
jij mag 
hij / zij / het / u mag

wij mogen
jullie mogen
zij mogen

hoeven - potrzebować, 

ik hoef
jij hoeft 
hij / zij / het  hoeft
u hoeft 

wij hoeven
jullie hoeven
zij hoeven

Uwaga: czasownik hoeven wymaga dodatku w postaci te przed bezokolicznikiem!
A zaprzeczenie niet hoeven można przetłumaczyć jako nie musieć. 

Np.: hoeft niet te kiezen. Nie musi pani / pan wybierać.

willen - chcieć

ik wil 
jij wil / wilt *
hij / zij / het wil
u wil / wilt **

wij willen
jullie willen
zij willen

kunnen - umieć, móc

ik kan
jij kan / kunt *
hij / zij / het  kan 
u kan / kunt **

wij kunnen
jullie kunnen
zij kunnen

zullen - odnosi się do przyszłości, postanowień lub przewidywań, w języku polskim wyrażany jako będzie, będą, będziecie itp.

ik zal
jij zal / zult *
hij / zij / het  zal
u zal / zult **

wij zullen
jullie zullen
zij zullen

* obie formy są prawidłowe, jij zal / kan / wil są może częściej używane i nieformalne. Ponadto słówko jij nie zawsze oznacza konkretną osobę, czasem używa się go do wyrażenia ogólnych stwierdzeń. I w tych wypadkach niektórzy zalecają właśnie takie formy czasowników modalnych. Np.: 

Dat kan je toch niet doen. Tego przecież nie można zrobić.

Forma jij zult / kunt / wilt jest używana w odniesieniu do konkretnej osoby. Np.: 

Dat kun jij toch niet doen. Tego przecież nie możesz zrobić. 

(Spostrzegawcze oko zauważyło z pewnością, że w powyższym przykładzie znikło t na końcu słowa kun - to wynik inwersji. Jeśli orzeczenie staje przed jij, to literka t z końcówki tegoż orzeczenia się ulatnia.)

** tutaj również obie formy są możliwe. U zal / kan / wil to formy postrzegane przez Holendrów jako mniej formalne, toteż częściej słychać i widać jednak u zult / kunt / wilt. Belgowie obie formy traktują równorzędnie. 


8 komentarzy:

  1. A to ci niepsodzianka, że bratanki, bratankami, ale jednak jakieś różnice są ;) hoeven - potrzebować - nie dość, że się inaczej pisze, niż po niemiecku (brauchen), to po niemiecku to nie jest żaden czasownik modalny. A zullen to taki false friend, bo sollen to przecież "powinno się" ;)!

    OdpowiedzUsuń
  2. Czy kunnen i mogen mogą być używane zamiennie w znaczeniu "móc", czy jednak jest między nimi różnica?
    A przy okazji nie mogę się nigdzie dowiedzieć czym różnią się "doen" i "maken". Będę wdzięczna za jakąkolwiek odpowiedź. Pozdrawiam serdecznie, Edyta ;-)

    OdpowiedzUsuń
    Odpowiedzi
    1. Kunnen - móc, umieć, potrafić - "Ik kan" oznacza: Potrafię, mogę to zrobić, bo to w zasięgu moich umiejętności, możliwości

      Mogen - móc, mieć pozwolenie, czasem znaczy też: lubić. "Ik mag" oznacza: Mogę, wolno mi coś zrobić, bo mam prawo

      Usuń
    2. A o doen i maken napiszę niebawem osobnego posta, bo to ciekawy temat. Dzięki za inspirację!

      Usuń
    3. No i jest zapowiedziany post:
      http://jezykholenderski.blogspot.co.uk/2014/05/maken-czy-doen.html
      :)

      Usuń
  3. Jejku, dziękuję, dziękuję za wyjaśnienia!!!!! :)))))))) Ale super! :)

    OdpowiedzUsuń
  4. Czy mogę prosić o podanie wymowy czasowników modalnych w bezokoliczniku?

    OdpowiedzUsuń

Podziel się ze mną swoją opinią - z przyjemnością przeczytam Twój komentarz :) Podpisz się jednak proszę, zwłaszcza jeśli oczekujesz odpowiedzi.