Liczba mnoga w języku niderlandzkim

Jak tworzyć liczbę mnogą (het meervoud) rzeczowników w języku niderlandzkim?
Upraszczając temat można powiedzieć, że większość rzeczowników dostaje po prostu końcówkę -en, a pozostałe -s. To najkrótsza wykładnia zasady dla tych, którzy nie chcą lub nie potrzebują zagłębiać się w szczegóły.

Dla tych dociekliwych (lub zmuszonych do wgryzania się w gramatykę niderlandzką) napiszę o trzech sposobach tworzenia liczby mnogiej:

1) Dodajemy końcówkę -en:

het boek - de boeken  -  książka - książki
de lamp - de lampen - lampa - lampy

W tym wypadku warto pamiętać o trzech wyjątkach:

a)  s w liczbie pojedyńczej zamienia się w z w liczbie mnogiej)

het huis - de huizen - dom

b) -f w końcówce rzeczownika w liczbie pojedyńczej zamienia się w -v w liczbie mnogiej

de wolf - de wolven - wilk

c) rzeczowniki zakończone na -heid w liczbie pojedyńczej, dostają koncówkę -heden w liczbie mnogiej.
To są zazwyczaj rzeczowniki powstałe od przymiotników:

de moeilijkheid - de moeilijkheden - trudność

2) Dodajemy końcówkę -s:

a) gdy rzeczowniki składają się z więcej niż jednej sylaby i kończą się na -e, -el, -er, -em, -ie, -en

de tafel - de tafels - stół

b) gdy rzeczowniki kończą się na -eau, -é

de café - de cafés - kawiarnia

3) Dodajemy końcówkę -'s:

a) gdy rzeczowniki kończą się na -a, -i, -o, -u, -y

de mama - de mama's - mama

b) do skrótów

tv - tv's - telewizja

Wyjątkiem są skróty zakończone na -s, -x. Te dostają końcówkę -en, jak np: GPS - GPSen - nawigacja GPS.

No i jest jeszcze kilka wyjątków - do zapamiętania. Nieregularną formę liczby mnogiej w języku holenderskim posiadają rzeczowniki:

het schip - de schepen - statek
het schaap - de schepen - owca
het lid - de leden - członek (zarówno jako członek stowarzyszenia jak i męska część ciała)
de stad - de steden - miasto

To te najczęściej spotykane wyjątki.

Cała ta spisana wykładnia wygląda może trochę skomplikowanie, ale zaręczam, że w praktyce wiele form wchodzi do głowy przez osłuchanie. I potem np.: forma de bloem - de bloemen (kwiaty) będzie jedyną, która nam pasuje. A do reguł warto zajrzeć w wypadku wątpliwości.

Jak się osłuchać z językiem holenderskim

Kiedy przyjechałam do Holandii i usłyszałam ten gardłowy, charkoczący język, byłam zdziwiona, że w ogóle można się tak porozumiewać ;) Ja nie rozróżniałam żadnych wyraźnych dźwięków, nie wyodrębniałam słów - wszystko brzmiało jak bełkot. Znajomi polecali - oglądaj telewizję. Do tego jednak podeszłam ze sceptycyzmem - poziom seriali jak i większości programów jest jednakowo głupawy zarówno w Holandii jak i w Polsce. Do tego zdarza się, że i dziennikarze robią błędy językowe - a po co uczyć się z błędami?

Znalazłam swój własny sposób - audiobooki (het luisterboek). Mogę słuchać kiedy chcę - robiąc prasowanie lub gotując. No i słownictwo na wyższym poziomie niż w telewizji. Już po kilkunastu godzinach ze słuchawkami na uszach holenderski jakby nabrał kolorów, słowa zaczęły się od siebie różnić, choć znaczenia większości z nich jeszcze wówczas nie znałam.

A czego słuchałam?
Jako jeden z pierwszych wpadł mi w ręce pan Foppe - Meneer Foppe over de rooie. Pokochałam tego nieśmiałego staruszka a jego zabawnych przygód słuchałam w kółko, w sumie  kilkanaście razy i dalej mam go pod ręką.

Pan Foppe
(Rys. Joep Bertrams, www.mennerfoppe.nl)

A potem odkryłam Librivox - witrynę z legalnymi książkami mówionymi nagrywanymi przez wolontariuszy w różnych językach. Tu jest link do literatury niderlandzkiej.

A jakie Wy polecacie metody na oswojenie uszu z obcym językiem?

Dane osobowe po holendersku - jak wypełniać urzędowe formularze

Każdy kto wybiera się do Holandii na dłużej zetknie się z biurokracyjnymi wymogami. We wszystkich państwowych urzędach panuje język holenderski i urzędnicy choć często znają angielski, mają odgórny przykaz komunikowania się w swoim języku ojczystym. O ile jeszcze czasem uda się z urzędnika wydusić coś po angielsku, o tyle wszelkie dokumenty, druki i podania są już tylko po niderlandzku. Dlatego dziś kilka podstawowych pojęć, które można znaleźć na niemal każdym formularzu:

persoongegevens - dane osobowe
voornaam, voornamen - imię, imiona
naam - nazwisko
tussenvoegsel - dodatek między niektórymi niderlandzkimi imionami a nazwiskami np.: van der, van 
achternaam - nazwisko
familienaam - nazwisko rodowe
meisjesnaam - nazwisko panieńskie

BSN - burgerservicenummer - numer osobisty, odpowiednik naszego PESELu i NIPu razem wziętych.

geslacht - płeć
man - mężczyzna
vrouw - kobieta

datum - data
geboortedatum - data urodzenia
geboorteplaats - miejsce urodzenia
land - kraj
geboorteland - kraj urodzenia

nationaliteit (en) - narodowość, narodowości

adresgegevens - dane adresowe
straat - ulica
straatnaam - nazwa ulicy
huisnummer - numer domu
postcode - kod pocztowy
woonplaats - miejsce zamieszkania, (miejscowość)
provincie - prowincja, województwo

handtekening - podpis

Ciekawostką jest, że Holenderki wychodząc za mąż nie zmieniają oficjalnie swojego nazwiska. Panna Laura Smit, która poślubia pana de Jong, w dowodzie wciąż ma nazwisko Smit. W sytuacjach nieformalnych np.: przedstawiając się sąsiadom może użyć nazwiska męża. W niektórych dokumentach jej nazwisko może jednak wyglądać Laura Smit e.v. de Jong. e.v. to skrót od echtgenote van - żona.